• Dziesiątki

    usatysfakcjonowanych Klientów

    Zaufaj Naszej Kancelarii Adwokackiej

Samowola budowlana - ważne informacje

Samowola budowlana — jeszcze do niedawna o niej rzadko kiedy można było usłyszeć. Jednak w ostatnim czasie określenie to jest znowu coraz bardziej rozpowszechniane. Choć nie jest to tak bardzo znane jak w latach 90. Wtedy to, do prawa budowlanego dodano art. 48, który brzmi:

"Art. 48. 1. Organ nadzoru budowlanego nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego:

1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo

2) bez wymaganego zgłoszenia dotyczącego budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia.

2. Jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1, jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem, organ nadzoru budowlanego wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

3. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 2, ustala się wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy oraz nakłada obowiązek przedstawienia, w wyznaczonym terminie:

1) zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego;

2) dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3; do projektu architektoniczno-budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2." . 

Pomimo to do tej pory bardzo dużo budynków zostało postawionych bez dopełnienia wszystkich pozwoleń. Co to jest, z czym się wiążę, jaka kara grozi i jak jej uniknąć? Na te wszystkie pytania odpowiemy w tym artykule.

Samowola budowlana — definicja

Samowola budowlana jest to prowadzenie prac budowlanych naruszających obecnie funkcjonujące przepisy prawa budowlanego. Naruszeniem nazywa się brak zgłoszenia prac budowlanych odpowiednim instytucją oraz nieposiadanie wymaganego pozwolenia na budowę. Jest to również poczynanie inwestycji wbrew organom administracyjnym architektoniczno-budowlanych. Można się z nią spotkać na etapie budowy budynku, jak również ich rozbiórki.

Co jest uznawane za samowolę budowlaną?

Z samowolą budowlaną mamy do czynienia w sytuacji:

  1. braku pozwolenia na budowę;
  2. dokonania rozbiórki obiektu budowlanego bez zgłoszenia i pozwolenia na rozbiórkę;
  3. sprzeciwu do zgłoszenia budowy bądź rozbiórki;
  4. przystąpienia do użytkowania budynku, bez wcześniejszego zawiadomienia o zakończeniu budowy;
  5. sposób użytkowania budynku został zmieniony bez zgłoszenia do odpowiedniej instytucji;

Należy zaznaczyć, że ostateczna decyzja w sprawie nazewnictwa samowoli budowlanej należy do nadzoru budowlanego.

samowola budowlana

Samowola budowlana — legalizacja

W momencie gdy nadzór budowlany potwierdzi wystąpienie samowoli budowlanej, przeprowadza postępowanie legalizacyjne. Tzn. kontroluje czy są przesłanki ku temu, by stwierdzić, iż budynek można zalegalizować. Warunki, którymi powinien się kierować, opisane są w art. 45 ustawy Prawo Budowlane:

" Art.  45.  156 [Dziennik budowy; dziennik montażu; dziennik rozbiórki]

1. W przypadku robót budowlanych wymagających ustanowienia kierownika budowy prowadzi się:
  1. dziennik budowy;
  2. dziennik rozbiórki — w przypadku robót budowlanych polegających wyłącznie na rozbiórce;
  3. dziennik montażu — w przypadku robót budowlanych polegających wyłącznie na montażu.
2.  Dziennik budowy stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania tych robót.
3. Za prowadzenie dziennika budowy odpowiada kierownik budowy.
4. Przed rozpoczęciem robót budowlanych inwestor występuje do właściwego organu w celu:
  1. ostemplowania przedłożonego dziennika budowy albo
  2. wydania i ostemplowania dziennika budowy.
5. Organem właściwym, o którym mowa w ust. 4, jest:
  1. organ administracji architektoniczno-budowlanej;
  2. organ nadzoru budowlanego — w przypadku robót budowlanych objętych decyzją o:
  • legalizacji budowy, o której mowa w art. 49 ust. 4,
  • pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.
6. Wydanie dziennika budowy następuje za opłatą stanowiącą równowartość kosztów jego zakupu przez właściwy organ.
7.  Przed rozpoczęciem robót budowlanych należy dokonać w dzienniku budowy wpisu osób, które pełnią funkcje kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego. Osoby te są obowiązane potwierdzić podpisem przyjęcie powierzonych im funkcji.
8.  Uprawnionymi do dokonania wpisu w dzienniku budowy są:
  1. uczestnicy procesu budowlanego;
  2. osoby wykonujące czynności geodezyjne na terenie budowy;
  3. pracownicy organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na budowie, w ramach dokonywanych czynności kontrolnych.
9.  Przepisy ust. 2-4, ust. 5 pkt 1 oraz ust. 6-8 stosuje się do prowadzenia dzienników rozbiórki i montażu.
10. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia dzienników budowy, montażu i rozbiórki, mając na celu zapewnienie przejrzystości oraz chronologii prowadzenia w nim wpisów.
156 Art. 45 zmieniony przez art. 1 pkt 28 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. (Dz.U.2020.471) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 września 2020 r.".

Kara za samowolę budowlaną

Skutkiem popełnienia samowoli budowlanej najczęściej są sankcje o charakterze administracyjnym jak i karnym.

Kara administracyjna

W przypadku kary o charakterze administracyjnej karą jest wydanie decyzji przez powołany do tego organ o rozbiórce budynku, który został wybudowany bez pozwolenia na budowę, ani nikt nie zgłosił jego inwestycji. Kara administracyjna nie jest karą, którą ulega przedawnieniu. Oznacza to, że nie ma określonego czasu na rozbiórkę i nie jest możliwe anulowanie nakazu rozbiórki. Drugim aspektem o charakterze administracyjnym jest obowiązek wpłaty opłaty legalizacyjnej (tylko w przypadku rozpoczętej już procedury).

Kara karna

Dopuszczenie się samowoli budowlanej może skutkować karą grzywny, karą ograniczenia wolności, jak również karę pozbawienia wolności do 2 lat. Kwestie te są uregulowane w art 93 pkt. 13 upb.